Tại Quyết định số 326 - (19/5/1997), Thủ tướng Chính phủ đã lấy ngày 26/12 hằng năm làm Ngày Dân số Việt Nam. Ảnh: Hồng Quang

Hơn 50 năm trước, giữa lúc đất nước còn bị chia cắt, dân tộc Việt Nam phải đồng thời thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam để thống nhất đất nước, Hội đồng Chính phủ đã thông qua một Quyết định khá đặc biệt- Đó là Quyết định số 216-CP ngày 26/12/1961 về việc sinh đẻ có hướng dẫn, do Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký.
Tất cả vì sức khỏe, hạnh phúc của người dân
Tính độc đáo của Quyết định này ở chỗ: Trong lúc hầu như phần lớn các nước trên thế giới đều chưa hề quan tâm đến vấn đề dân số, đến yếu tố dân số trong phát triển thì Việt Nam- một nước vừa trải qua cuộc chiến tranh 9 năm ác liệt chống thực dân Pháp, vừa mới hàn gắn các vết thương chiến tranh và đang chung sức xây dựng cuộc sống mới ở miền Bắc đất nước, đồng thời cũng phải chi viện cho đồng bào miền Nam tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, lại đặt vấn đề điều chỉnh việc sinh đẻ. Hay nói một cách rộng hơn, điều chỉnh sự phát triển dân số cho phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong hiện tại và tương lai. Quyết định trên đã ghi: “Vì sức khỏe của người mẹ, vì hạnh phúc và hòa thuận của gia đình, vì để cho việc nuôi dạy con cái được chu đáo, việc sinh đẻ của nhân dân cần được hướng dẫn một cách thích hợp”.

Quyết định đầu tiên của Nhà nước ta về công tác DS-KHHGĐ cũng khẳng định một nguyên tắc mà sau này các văn bản quốc tế cũng nhấn mạnh đó là: Việc cung cấp dịch vụ phải thuận lợi và phải phù hợp với yêu cầu và đặc điểm của người sử dụng. Từ văn bản đầu tiên, Quyết định 216-CP ngày 26/12/1961, đến các văn bản mang tính toàn diện và hệ thống hơn: Nghị quyết Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VII ngày 14/1/1993, Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2010 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 22/12/2000 tại Quyết định 147/TTg, Nghị quyết 47-NĐ/TW ngày 22/3/2005 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS-KHHGĐ, Kết luận 44-KL/TW ngày 1/4/2009 của Bộ Chính trị về kết quả 3 năm thực hiện Nghị quyết 47-NQ/TW, Pháp lệnh Dân số, Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh Dân số và các nghị định hướng dẫn thi hành, Nghị quyết số 31/NQ-CP ngày 18/8/2010 của Chính phủ ban hành kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận 44-KL/TW của Bộ Chính trị...
Nỗ lực chăm sóc, phát huy người cao tuổi
Hơn 50 năm qua là cả một quá trình phấn đấu gian khổ, bền bỉ của ngành dân số trong việc truyền thông nâng cao nhận thức, góp phần thay đổi hành vi, cung cấp các dịch vụ chăm sóc SKSS cho mọi đối tượng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác DS-KHHGĐ đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ trong vấn đề “già hoá dân số”. Đây là vấn đề có tác động tới tất cả các khía cạnh của đời sống con người như tăng trưởng kinh tế, tiết kiệm, đầu tư và tiêu dùng, thị trường lao động, lương hưu, thuế và chuyển giao giữa các thế hệ; sức khỏe và chăm sóc sức khỏe, cơ cấu gia đình và sắp xếp cuộc sống, nhà ở và di cư… Muốn vượt qua những thách thức trên và sẵn sàng thích ứng với một xã hội già hóa dân số, chúng ta cần phải có sự chuẩn bị tích cực, đồng bộ cả về tư duy, nguồn lực, chính sách, cơ chế đối với người cao tuổi.
Trước những thách thức không nhỏ đặt ra trong giai đoạn “già hoá dân số”, đặc biệt là giai đoạn hiện nay Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành và nhân dân phải quan tâm hơn nữa cho sự nghiệp chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi.
Thời gian tới, chúng ta cần tiếp tục quán triệt đầy đủ sâu sắc tư tưởng, quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về người cao tuổi, đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động "Tuổi cao - Gương sáng", thích ứng với “già hoá dân số”, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục vụ công cuộc đổi mới, phát triển đất nước; Chăm sóc, phát huy vai trò của người cao tuổi, tiến tới “già hoá chủ động” là thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ và đạo đức con người Việt Nam vốn có truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.

Lan Hương

Theo Gia đình & Xã hội