Tại quyết định số 326 ngày 19/5/1997, Thủ tưởng Chính phủ đã lấy ngày 26/12 hằng năm làm ngày Dân số Việt Nam. Vì sao lại chọn ngày này? Để trả lời câu hỏi này chúng ta hãy ngược lại dòng thời gian để thấy được ý nghĩa và tính nhân văn độc đáo của Đảng, Nhà nước với công tác Dân số - KHHGĐ. Cách đây 54 năm, đúng vào lúc dân số thế giới đạt tới con số 3 tỷ người và Dân số Việt Nam vừa vượt qua con số 30 triệu người thì Chính phủ Việt Nam ban hành quyết định 216/CP ngày 26/12/1961 về việc sinh đẻ có hướng dẫn. Quyết định 216/CP đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc và nhận thức đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta về tầm quan trọng của công tác Dân số/KHHGĐ ngay trong bối cảnh đất nước tạm chia cắt làm 2 miền, ở miền Bắc xây dựng CNXH, còn Miền Nam đấu tranh dành độc lập thống nhất đất nước. Mục đích của việc ban hành Quyết định về việc sinh đẻ có hướng dẫn là vì sức khỏe của bà mẹ, vì hạnh phúc và hòa thuận trong gia đình để nuôi dạy con cái được chu đáo, việc sinh đẻ của nhân dân cần được hướng dẫn chu đáo.

Ngày 26/12 đã trở thành một mốc lịch sử quan trọng của chương trình Dân số Việt Nam, ngày được coi là Việt Nam chính thức tuyên bố tham gia chương trình dân số toàn cầu, ngày đánh dấu sự khởi đầu về nhận thức được ý nghĩa của mối quan hệ giữa dân số và phát triển trong tiếng chuông báo động của toàn cầu về tình hình gia tăng dân số quá nhanh trên thế giới. Sau hơn 35 năm kể từ ngày Chính phủ ban hành Quyết định 216 về sinh đẻ có hướng dẫn công tác Dân số-KHHGĐ đạt được nhiều kết quả tốt, để đánh dấu sự kiện quan trọng này, ngày 19/5/1997 Thủ tướng Chính phủ đã Quyết định số 326/TTg lấy ngày 26/12 hàng năm là ngày Dân số Việt Nam. Trải qua hơn 50 năm triển khai thực hiện, chính sách dân số không ngừng được bổ sung hoàn thiện nhằm giảm tốc độ gia tăng quy mô dân số, phân bổ lại dân cư và nâng cao chất lượng dân số. Theo thời gian và dựa vào đặc điểm lịch sử của đất nước công tác Dân số-KHHGĐ nước ta đã trải qua các giai đoạn lịch sử khác nhau và từng bước hoàn thiện các mục tiêu đề ra trong mỗi gia đoạn.

Bác sỹ. chuyên khoa II. BS Nguyễn Văn Tỉnh; Chi cục trưởng, Chi cục DS- KHHGĐ, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Tổng kết Chương trình mục tiêu Quốc gia DS-SKSS giai đoạn 2011- 2015 tại huyện Tân Hiệp

Tuy nhiên, điểm nhấn quan trọng nhất là giai đoạn từ 1991 đến 2000, đây là giai đoạn có ý nghĩa nhất đối với công tác dân số, bởi vì trong giai đoạn này Đảng và Nhà nước ban hành nhiều chủ trương quan trọng đến công tác dân số mà nổi bật là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 BCH TW khóa VII ngày 14/1/1993 về chính sách Dân số-KHHGĐ với 5 quan điểm cơ bản thể hiện trong mọi hoạt động kinh tế-xã hội của đất nước, đồng thời Chính phủ phê duyệt chiến lược Dân số-KHHGĐ đến năm 2000. Mục tiêu của giai đoạn này là thực hiện gia đình ít con khỏe mạnh, tạo điều kiện có cuộc sống ấm no, hạnh phúc và mục tiêu cụ thể là mỗi gia đình chỉ có 1 đến 2 con. Đối tượng vận động chủ yếu là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, địa bàn trọng điểm là vùng nông thôn, khẩu hiệu hành động là “dừng ở 2 con để nuôi dạy cho tốt”. Với sự đầu tư toàn diện cho công tác dân số nên kết quả giai đoạn này rất khả quan, tỷ lệ sinh giảm rất nhanh, trung bình mỗi năm giảm gần 1‰, tỷ lệ sinh giảm từ 30,1‰ năm 1989 xuống còn 19‰ năm 1999 và số con trung bình của 1 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm từ 3,8 con năm 1989 xuống còn 2,3 con năm 1999 và năm 1999 nước ta được Liên hợp quốc tặng bằng khen thành tích về công tác Dân số. Giai đoạn thứ từ 2001 đến 2010, bước vào thế kỷ 21 khi mức sinh đã tiến gần mức sinh thay thế, muốn duy trì vững chắc kết quả này thì phải tập trung giải quyết đồng bộ các vấn đề về dân số bao gồm qui mô dân số, cơ cấu dân số, phân bố dân cư và chất lượng dân số.

Tuyên truyền về hậu quả việc mất cân bằng giới tinh khi sinh, tại xã Vĩnh Điều, huyện Giang Thành

Chính vì vậy giai đoạn này được chuyển hướng nhằm giải quyết toàn diện các vấn đề dân số. Các văn bản của Đảng, pháp luật của Nhà nước được ban hành như Pháp lệnh dân số năm 2003; chiến lược dân số Việt Nam 2001-2010 và gần đây là Nghị quyết 47 của Bộ Chính trị khóa IX về tiếp tục đẩy mạnh chính sách dân số-KHHGĐ. Mục tiêu của giai đoạn này là thực hiện gia đình ít con, khỏe mạnh tiến tới ổn định quy mô dân số ở mức hợp lý để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, nâng cao chất lượng dân số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu CNH-HĐH góp phần vào sự phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trong giai đoạn 2011- 2020 ngành dân số với mục tiêu duy trì xu thế giảm sinh bền vững, ổn định qui mô dân số, nâng cao chất lượng giống nòi; nâng cao chất lượng dân số về thể chất, trí tuệ và tinh thần, chăm sóc tốt sức khỏe người cao tuổi. Nhân tháng hành động Quốc gia về Dân số và Kỷ niệm 18 năm Ngày Dân số Việt Nam với chủ đề “Cộng đồng chung tay chăm sóc người cao tuổi ” đã chứng minh cho sự thành công của chương trình dân số góp phần vào tạo điều kiện cho người dân có cuộc sống tốt hơn, tuổi thọ người dân cao hơn và gia đình hạnh phúc bền vững ./.

                                                                                                                                        Bài,ảnh:Thanh Dũng