Ngay sau khi Nghị quyết 21/NQ-TW được ban hành, Sở Y tế Kiên Giang đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tham mưu Thường trực Tỉnh ủy ban hành Chương trình hành động số: 34-CTr/TU ngày 29 tháng 12 năm 2017 của Tỉnh Ủy Kiên Giang thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XII về tăng cường công tác Dân số trong tình hình mới. Tỉnh ủy cũng đã mở hội nghị cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh (Đảng, chính quyền, đoàn thể); Trưởng ban Tuyên giáo, Thường trực UBND, các ngành thành viên Ban Chỉ đạo công tác Dân số-KHHGĐ tiếp thu quán triệt Nghị quyết 21-NQ/TW và triển khai, quán triệt Chương trình hành động của Tỉnh ủy.
Sau Hội nghị cấp tỉnh, 100% huyện, thành ủy đã tổ chức hội nghị triển khai, quán triệt cho cán bộ chủ chốt cấp huyện và xã. Theo số liệu nắm được toàn tỉnh tổ chức gần 800 cuộc triển khai quán triệt cho hơn 25.000 lượt người dự, trong đó hơn 5.200 cán bộ chủ chốt. Các đoàn thể đã phổ biến, quán triệt hàng trăm cuộc, hàng chục ngàn đoàn viên, hội viên tham dự, ngoài ra còn được triển khai tới tổ NDTQ ở một số huyện, thành phố.
Ngoài ra, Chi cục Dân số-KHHGĐ tỉnh đã đưa nội dung Nghị quyết 21-NQ/TW vào giảng dạy ở các lớp tập huấn cho viên chức dân số huyện, thành phố, viên chức dân số xã, cộng tác viên, tuyên truyền viên các ngành, đoàn thể với số lượng 2.971 người được tiếp thu, quán triệt.
Sau khi triển khai quán triệt Chương trình hành động số 34-CTr/TU ngày 29 tháng 12 năm 2017 của Tỉnh Ủy Kiên Giang thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XII về tăng cường công tác dân số trong tình hình mới, Sở Y tế Kiên Giang tiếp tục tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch hành động số: 186/KH-UBND ngày 07 tháng 10 năm 2021 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 của tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2020-2025; Tham mưu Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số: 10/2021/NQ-HĐND ngày 13 tháng 12 năm 2021 của Hội đồng Nhân dân tỉnh Kiên Giang về Quy định mức chi bồi dưỡng hằng tháng cho cộng tác viên dân số trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Sau đó, Sở Y tế Kiên Giang tiếp tục tham mưu UBND tỉnh ban hành các kế hoạch cụ thể triển khai Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh: Quyết định số 254/QĐ-UBND ngày 18/01/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang Phê duyệt Kế hoạch thực hiện Chương trình củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đến năm 2030 tỉnh Kiên Giang; Quyết định số 255/QĐ-UBND ngày 18/01/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang Phê duyệt Kế hoạch Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp đến năm 2030 tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 133/KH-UBND ngày 31/5/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang Kế hoạch thực hiện Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030; Kế hoạch số 144/KH-UBND ngày 17/6/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang thực hiện Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Qua triển khai, quán triệt Nghị quyết của Bộ Chính trị, chương trình hành động của Tỉnh ủy và chương trình hành động của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và kế hoạch chương trình hành động của UBND tỉnh, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể, cán bộ, đảng viên và một bộ phận lớn nhân dân đã nâng lên về nhận thức, trách nhiệm trong việc thực hiện chính sách dân số trong tình hình mới, góp phần nâng cao chất lượng dân số, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Viện Chiến lược và Chính sách Y tế làm việc với tỉnh Kiên Giang đánh giá kết quả triển khai Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác Dân số trong tình hình mới.

Một số kết quả về công tác dân số và phát triển
Nếu như trước năm 2000, Kiên Giang là một trong những tỉnh có mức sinh cao, cao nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều khu vực nông thôn vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo tỷ lệ cặp vợ chồng sinh con thứ 3 trở lên trên 10%. Từ khoảng năm 2010, Kiên Giang tiệm cận và bước vào thời kỳ mức sinh thay thế. Từ năm 2019 đến nay, số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ của Kiên Giang luôn duy trì ở ngưỡng trung bình là 1,86 con và hiện là một trong 21 tỉnh, thành có mức sinh thấp nhất cả nước. Thói quen sinh đẻ của người dân Kiên Giang đã thay đổi tích cực, đa số chọn kế hoạch hóa gia đình khi đã sinh đủ 2 con để tập trung phát triển kinh tế gia đình, xóa đói, giảm nghèo, từng bước vươn lên làm giàu và xây dựng gia đình văn hóa, hạnh phúc góp phần xây dựng nông thôn mới.
Những năm gần đây, tuổi thọ trung bình của người dân Kiên Giang được tăng lên đáng kể, cao hơn tuổi thọ trung bình của cả nước: năm 2019 đạt 74,5 tuổi (nam 72 tuổi, nữ 77,1 tuổi).
Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng năm 2019 của cả 3 loại đều thấp so với chuẩn trung bình toàn Quốc: Chiều cao theo tuổi là 20,6% (cả nước 22,4%), cân nặng theo tuổi 12,6%, cân nặng theo chiều cao 4,6%. Tỷ suất tử vong của trẻ em ngày càng giảm, năm 2019: Trẻ dưới 1 tuổi là 11,9/1.000 trẻ sinh ra sống; trẻ em dưới 5 tuổi là 17,8/1.000 trẻ sinh ra sống.
Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản-KHHGĐ từng bước nâng dần về chất lượng; công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi bước đầu được quan tâm và tăng cường từ tỉnh đến cơ sở. Quyền bình đẳng trong gia đình và xã hội được phát huy, nam giới và nữ giới đều chủ động tham gia thực hiện KHHGĐ, chăm sóc con cái và xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững.
Công tác truyền thông và giáo dục
Xác định đây là công tác trọng tâm có ý nghĩa mở đường cho việc thực hiện các mục tiêu về Dân số & phát triển. 5 năm qua đã chủ trì phối hợp các ngành mở nhiều cuộc truyền thông giáo dục nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân về công tác Dân số & phát triển.
Hàng năm xây dựng kế hoạch công tác truyền thông về Dân số & phát triển, triển khai thực hiện ở từng cấp trong đó chú trọng phổ biến quán triệt các chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Pháp lệnh Dân số, Luật Hôn nhân và gia đình, các điều luật khác có liên quan, tuyên truyền nêu gương người tốt, việc tốt, các mô hình điển hình tiên tiến, thí điểm tổ chức một số mô hình can thiệp truyền thông, phổ biến kiến thức kỹ năng về Dân số & phát triển…Thông qua các hình thức như ký liên tịch với các ngành, đoàn thể liên quan giai đoạn 2015-2020, giai đoạn 2021-2025 bằng hình thức tổ chức duy trì đều đặn chuyên mục “Dân số & phát triển” trên sóng phát thanh Đài PTTH tỉnh (2 chuyên mục/tháng) và Báo Kiên Giang (2 chuyên trang/tháng). Hàng năm in phát hành khoảng 100.000 sản phẩm truyền thông (tờ rơi, áp phích, tranh lật, sách mỏng…) tới nhân dân; Xuất bản Bản tin Dân số& phát triển 2 số/năm với 4.000 bản/năm phục vụ cơ sở; duy trì và phát triển Website dansokiengiang.gov.vn, biên tập và xuất bản hàng trăm tin, bài phục vụ tuyên truyền Dân số & phát triển, chăm sóc sức khỏe sinh sản, nâng cao chất lượng dân số…Duy trì mô hình truyền thông-tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn cho vị thành niên, thanh niên trong các trường PTTH; tổ chức chiến dịch tăng cường truyền thông lồng ghép dịch vụ DS-SKSS/KHHGĐ mỗi năm từ 1 đến 2 đợt với tổng số 327 lượt xã được thực hiện; nhân các ngày Dân số thế giới 11/7, Ngày Thalassemia thế giới 8/5, Ngày tránh thai Thế giới (26/9), Tháng hành động vì Người cao tuổi Việt Nam (Tháng 10) và Ngày Quốc tế Người cao tuổi (01/10), Ngày Quốc tế Trẻ em Gái 11-10, Tháng hành động quốc gia về Dân số (Tháng 12) và Ngày Dân số Việt Nam (26/12) tỉnh đều xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động hưởng ứng...
Tiếp tục phối hợp tổ chức có hiệu quả các hoạt động truyền thông lồng ghép về Dân số & phát triển trên địa bàn tỉnh. Cấp tỉnh phối hợp với 8 ban, ngành, cơ quan để thực hiện các hoạt động cụ thể ở cấp huyện, thành phố hầu hết đều có văn bản ký kết lồng ghép truyền thông về Dân số & phát triển.
Các đoàn thể cũng trực tiếp tham gia tổ chức các hoạt động truyền thông vận động về Dân số & phát triển bằng việc tổ chức tuyên truyền phổ biến quán triệt chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật có liên quan cho đoàn viên, hội viên; ban hành các văn bản chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu Dân số & phát triển; tham gia các hoạt động giám sát thực hiện chủ trương, chính sách theo chức năng của mình. Xây dựng các CLB “Gia đình hạnh phúc” CLB gia đình phát triển bền vững; CLB gia đình trẻ hạnh phúc;… Các mô hình, các phong trào đã và đang tác dụng tích cực trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW.

Các bác sỹ của Trung tâm Sàng lọc trước sinh và sơ sinh, Bệnh viện Phụ Sản Cần Thơ đang hướng dẫn các học viên thực hành kỹ thuật lấy máu gót chân ở trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Sản Nhi Kiên Giang.

Mở rộng, nâng cao chất lượng Dân số và  dịch vụ KHHGĐ
Bên cạnh mở rộng các hình thức truyền thông về công tác Dân số trong tình hình mới, tỉnh cũng bắt đầu chú trọng mở rộng, ứng dụng kỹ thuật, nâng cao chất lượng cung cấp các loại hình dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, sàng lọc trước sinh và sơ sinh góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Trung tâm Y tế các địa phương cũng đã bước đầu tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch triển khai các chương trình, đề án hướng tới mục tiêu dân số và phát triển; kế hoạch hóa gia đình, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, tầm soát dị tật, bệnh tật bẩm sinh và nâng cao chất lượng dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.
Trong đó, chương trình Kế hoạch hóa gia đình tiếp tục thực hiện cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt; cung cấp đầy đủ, kịp thời các phương tiện tránh thai và dịch vụ kế hoạch hóa gia đình an toàn, hiệu quả, thuận lợi với chất lượng ngày càng tốt hơn.
Các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số được tiếp tục duy trì và phát triển hiệu quả. Đề án mở rộng sàng lọc trước sinh và sau sinh đang triển khai tại các cơ sở y tế công lập, qua đó cung cấp kịp thời các thông tin về sàng lọc trước và sau sinh nhằm hạn chế tỷ lệ trẻ em sinh ra bị mắc các bệnh, dị tật bẩm sinh…
Qua 5 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chương trình hành động số 34-CTr/TU ngày 29 tháng 12 năm 2017 của Tỉnh Ủy Kiên Giang, Chương trình hành động của Chính phủ, các kế hoạch, chương trình hành động của UBND tỉnh với sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh cùng với sự tham gia của các ngành liên quan, sự hưởng ứng của người dân, công tác Dân số và phát triển dần đi vào cuộc sống và đạt được một số kết quả bước đầu. Nhận thức của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân có chuyển biến tích cực. Tỉnh vẫn duy trì khá tốt mức sinh thay thế, chất lượng dân số từng bước được cải thiện. Quy mô gia đình 2 con trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong đời sống xã hội, nhiều gia đình ý thức được tầm quan trọng của việc sinh đủ 2 con sẽ góp phần duy trì mức sinh thay thế. Nhận thức và trách nhiệm của các cấp chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, từng gia đình và toàn xã hội về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác dân số và phát triển đối với sức khỏe, hạnh phúc của mỗi người dân, mỗi gia đình, đối với chất lượng nòi giống giúp cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Những kết quả quan trọng này đã đóng góp đáng kể vào thành tựu phát triển kinh tế-xã hội chung của tỉnh nhà, góp phần xóa đói giảm nghèo và nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người dân. Đồng thời, đó cũng là minh chứng của sự thấm nhuần, lan tỏa sâu sắc nội dung tinh thần của Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác Dân số trong tình hình mới vì chất lượng cuộc sống của nhân dân, vì sự phát triển toàn diện của xã hội nói chung và của Kiên Giang nói riêng./.

Bài và ảnh: Trần Văn Nghị